تقریباً همه افراد گاهی پرخوری می‌کنند، اما برای برخی، این عادت به تدریج به یک اختلال تبدیل می‌شود که کنترل آن دشوار است و به اختلال پرخوری یا پرخوری عصبی منجر می‌شود.
اختلال پرخوری عصبی چیست؟
اختلال پرخوری عصبی به حالتی گفته می‌شود که فرد به طور مکرر دچار دوره‌های پرخوری شدید می‌شود و پس از آن احساس شرم و گناه می‌کند. این حالت معمولاً با تلاش برای توقف این رفتار همراه است، اما فرد نمی‌تواند در برابر میل شدید به غذا خوردن مقاومت کند و دوباره پرخوری می‌کند.
علائم و نشانه‌های اختلال پرخوری
بیشتر افراد مبتلا به اختلال پرخوری دچار اضافه وزن یا چاقی هستند، اما این اختلال می‌تواند در افرادی با وزن طبیعی نیز بروز کند. علائم و نشانه‌های رفتاری و عاطفی این اختلال شامل موارد زیر است:
- مصرف حجم زیادی از غذا در مدت کوتاه، مثلاً طی دو ساعت
- احساس از دست دادن کنترل بر رفتار غذایی
- غذا خوردن حتی در صورت سیری یا عدم گرسنگی
- خوردن سریع غذا در دوره‌های پرخوری
- خوردن تا حد ناراحتی شدید
- غذا خوردن مخفیانه و در تنهایی
- احساس افسردگی، انزجار، شرم یا گناه پس از پرخوری
- تلاش مکرر برای رژیم گرفتن بدون موفقیت در کاهش وزن
برخلاف پرخوری عصبی (بولیمیا)، در این اختلال فرد معمولاً تلاش نمی‌کند کالری‌های اضافی را با روش‌هایی مانند استفراغ، استفاده از مُلین‌ها یا ورزش بیش از حد جبران کند. تلاش برای محدود کردن رژیم غذایی اغلب منجر به پرخوری بیشتر می‌شود.
شدت اختلال پرخوری و نیاز به درمان پرخوری
شدت اختلال پرخوری با تعداد دفعات پرخوری در طول هفته تعیین می‌شود. اگر این علائم را در خود مشاهده می‌کنید، بهتر است به دنبال درمان پرخوری باشید. این اختلال می‌تواند دوره‌های کوتاه‌مدت یا مداومی داشته باشد و در صورت عدم درمان، ممکن است سال‌ها ادامه پیدا کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم اختلال پرخوری را در خود مشاهده می‌کنید، بهتر است به پزشک یا یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید. مشکلات پرخوری می‌توانند از کوتاه‌مدت تا مداوم متفاوت باشند و در صورت عدم درمان، ممکن است برای مدت طولانی ادامه یابند. اگر تمایلی به درمان ندارید، با فردی که به او اعتماد دارید درباره آنچه می‌گذرانید صحبت کنید. یک دوست، عزیز یا معلم می‌تواند شما را در مسیر درمان پرخوری حمایت کند.
کمک به فردی که علائم پرخوری دارد:
فردی که به اختلال پرخوری مبتلا است، ممکن است تلاش کند این رفتار را پنهان کند و تشخیص مشکل برای دیگران دشوار شود. اگر یکی از عزیزان شما نشانه‌های این اختلال را دارد، با او به‌طور صمیمانه درباره نگرانی‌های خود صحبت کنید و او را به دریافت کمک‌های لازم تشویق کنید.
علت پرخوری چیست؟
علت دقیق اختلال پرخوری همچنان ناشناخته است، اما عواملی مانند ژنتیک، بیولوژی، رژیم‌های غذایی طولانی‌مدت و مشکلات روانی می‌توانند در بروز این اختلال نقش داشته باشند.
- ژنتیک: وجود سابقه خانوادگی اختلالات خوردن می‌تواند خطر ابتلا به اختلال پرخوری را افزایش دهد. این موضوع نشان‌دهنده تأثیر ژن‌های ارثی در این زمینه است.
- عوامل بیولوژیکی: اختلالات در مواد شیمیایی مغز و هورمون‌هایی که اشتها و احساس سیری را کنترل می‌کنند، می‌توانند به اختلال پرخوری منجر شوند.
- رژیم‌های غذایی طولانی‌مدت: بسیاری از افرادی که به اختلال پرخوری مبتلا هستند، سابقه رژیم‌های سخت و محدودیت‌های غذایی دارند. این محدودیت‌ها ممکن است میل به پرخوری را تشدید کنند، به‌ویژه اگر فرد دچار افسردگی یا استرس باشد.
- مسائل روانی: بسیاری از مبتلایان به اختلال پرخوری، احساسات منفی نسبت به خود و توانمندی‌هایشان دارند. استرس، تصویر ضعیف از بدن و دسترسی به غذاهای لذیذ می‌توانند محرک پرخوری باشند.
عوامل افزایش خطر ابتلا به پرخوری عصبی
اختلال پرخوری در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود و اغلب در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه ۲۰ سالگی آغاز می‌شود. عوامل افزایش‌دهنده خطر عبارتند از:
- سابقه خانوادگی: داشتن والدین یا خواهر و برادر مبتلا به اختلالات خوردن می‌تواند خطر ابتلا به این اختلال را افزایش دهد.
- رژیم گرفتن: سابقه رژیم‌های سخت غذایی می‌تواند میل به پرخوری را تشدید کند، به خصوص اگر با افسردگی همراه باشد.
- مسائل روانی: احساسات منفی نسبت به خود، استرس و نگرانی‌های مرتبط با تصویر بدنی می‌توانند به پرخوری عصبی منجر شوند.
عوارض پرخوری
اختلال پرخوری می‌تواند به مشکلات جسمی و روانی متعددی منجر شود که شامل موارد زیر است:
- کاهش کیفیت زندگی
- مشکلات در عملکرد شغلی، زندگی شخصی یا اجتماعی
- انزوای اجتماعی
- چاقی و عوارض ناشی از آن مانند مشکلات مفاصل، بیماری قلبی، دیابت نوع ۲، بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) و اختلالات تنفسی مرتبط با خواب
اختلالات روانپزشکی مرتبط با پرخوری
پرخوری عصبی می‌تواند با اختلالات روانپزشکی دیگری مانند افسردگی، اختلال دوقطبی، اضطراب و اختلالات مصرف مواد همراه باشد.
جلوگیری از پرخوری عصبی و بهبود رفتارهای غذایی
اگرچه روش قطعی برای جلوگیری از اختلال پرخوری وجود ندارد، اما در صورت مشاهده علائم، بهتر است از یک متخصص کمک بگیرید. اگر متوجه شدید یکی از عزیزان شما به این اختلال دچار شده است، قبل از بدتر شدن وضعیت، او را به رفتارهای سالم‌تر و دریافت درمان حرفه‌ای هدایت کنید. با ایجاد تغییرات کوچک و پیوسته در سبک زندگی، می‌توانید به سوی سلامت بیشتر گام بردارید و زندگی بهتری داشته باشید.
همراه با لقمه به اهداف سلامتی خود نزدیکتر شوید و سالم زندگی کنید.
